Stara tema, nove dileme: Da li je vlada nacionalnog jedinstva spas za Republiku Srpsku

Formiranje vlade nacionalnog jedinstva u Republici Srpskoj u kojoj bi participirale sve najznačajnije stranke iz vlasti i opozicije ponovo je aktuelna i o njoj se, iza kulisa, aktivno pregovara.

Naime, kako Srpskainfo saznaje iz odlično obaviještenih izvora, zvanični Beograd i dalje na gubi nadu da bi zbog aktuelnih “teških nacionalnih tema”, kao što je položaj Srba na Kosovu i Metohiji i pritisak Zapada na rukovodstvo Republike Srpske, formiranje vlade nacionalnog jedinstva u Srpskoj predstavljalo najbolju moguću opciju koja bi simbolizovala srpsko jedinstvo u BiH.

Priča o nacionalnom jedinstvu i stvaranju Vlade Republike Srpske koja bi okupljala sve najznačajnije političke partije iz vlasti i opozicije, inače, nije nova i ona se u raznim oblicima i formama pojavljuje u javnosti posljednjih desetak godina

Centri moći

Navodno, najbliže ostvarenju tog cilja bilo je uoči opštih izbora 2018. godine, kada se, doduše nezvanično, u tu priču aktivno “upleo” i sadašnji predsjednik Srbije, Aleksandar Vučić. Iako se spekulisalo da je dogovor blizu, od toga, na kraju, nije bilo ništa.

Formiranje vlade nacionalnog jedinstva u Republici Srpskoj sredinom 2021. javno je prizivao i tadašnji srpski član Predsjedništva BiH, Milorad Dodik, ali ni tada nije došlo do dogovora srpskih političkih partija iz vlasti i opozicije.

Politički analitičar Tanja Topić za Srpskainfo ističe da nije isključeno to da se priča o formiranju vlade nacionalnog jedinstva u Srpskoj ponovo aktuelizuje prije održavanja sljedećih opštih izbora, za dvije godine.

– Možda se nekim skrivenim centrima moći više sviđa ideja o vladi nacionalnog jedinstva, pri čemu bi ceh platile male stranke – kaže Topićeva za Srpskainfo.

Predsjednik SDS, Milan Miličević, za Srpskainfo kaže da bi formiranje vlade nacionalnog jedinstva u Republici Srpskoj u aktuelnoj političkoj situaciji neodoljivo podsjećalo na naslov jednog popularnog filma.

– To bi bilo spasavanje redova Dodika, baš kao u onom filmu o spasavanju redova Rajana. Čuo sam za to i o tome se dugo priča, a u posljednje vrijeme ponovo je aktivirano iz nekih kuloara. Takve informacije došle su do mene u posljednjih desetak dana. Zvanična komunikacija sa SDS nije postojala na tu temu. Takva priča se uvijek aktivira poslije i prije opštih izbora. Nema realnog i racionalnog osnova za takvu priču. Da li je neko nezvanično s nekim razgovarao o toj temi ne znam, ali kada bi se eventualno išlo u tom pravcu to ne bi bilo spasavanje Republike Srpske. To je, po meni, spasavanje Dodika – kaže Miličević za naš portal.

Na pitanje kakav bi bio njegov odgovor u slučaju da predsjednik Srbije Aleksandar Vučić jasno zatraži od SDS da sa Dodikom pravi vladu nacionalnog jedinstva, Miličević odgovara da je takva inicijativa u nedavnoj prošlosti imala „jako negativan stav u SDS“.

– O tome se zvanično nije raspravljalo na nekom sastanku Predsjedništva SDS ili Glavnog odbora, ali kad smo o tome neformalno pričali nisam čuo nikog ko je bio oduševljen tom pričom od ljudi koji se nešto pitaju. U politici se svašta može dogoditi, ali moj lični stav o tome je negativan. Ako većina smatra da tako treba, onda je to nešto drugo – kaže Miličević.

“Nema pritisaka”

Predsjednik PDP, Branislav Borenović, poručuje da ne vidi razlog za formiranje vlade nacionalnog jedinstva.

– Postoji skupštinska većina okupljena oko SNSD i u Republici Srpskoj i u BiH i oni nose potpunu odgovornost za trenutno političko i ekonomsko stanje u zemlji. Valjda je svima jasno da, bez obzira da li ste vlast ili opozicija, svi moramo poštovati ustave Republike Srpske i BiH i čuvati nadležnosti, teritoriju i institucije Srpske i njen položaj u BiH u skladu sa Dejtonskim mirovnim sprazumom – ističe Borenović.

Dodaje da Srpskoj ne treba nikakva vlada ili “jedinstvo” ili tako nešto da bi se zaštitili interesi Republike Srpske, posebno u zajedničkim institucijama BiH kada je potrebno da svi, a najmanje 10 poslanika iz Srpske, prema njegovim riječima, zaustavi štetne odluke po Republiku Srpsku koje povremeno dolaze od predstavnika drugih naroda.

– Niti ima takvih inicijativa, niti ima pritisaka, jer se podrazumijeva da treba da radimo, svi politički subjekti, vlast i opozicija, primarno u skladu s Ustavom Republike Srpske. Mada sam mišljenja da aktuelni vladajući SNSD režim dobrano krši ključne ustavne principe, ekonomski slabi Srpsku, urušava institucije, pravosuđe je neefikasno, a korupcija je prisutna u svim porama društva – smatra Borenović.

Politički analitičar Cvijetin Milivojević za Srpskainfo kaže da nema informacije o tome da se trenutno vode ozbiljni pregovori o o formiranju vlade nacionalnog jedinstva u Republici Srpskoj.

 – Ako Republika Srpska računa da će u narednom periodu zaista ući u ono što se zove ozbiljan zahtjev za vraćanje dejtonskih nadležnosti, onda je neophodna saradnja svih političkih stranaka u Srpskoj, pogotovo onih koje izražavaju neku vrstu državne i nacionalne odgovornosti. Ta saradnja, da bi zaista bila iskrena, podrazumijeva da u vlast uđu i predstavnici opozicije – kaže Milivojević.

Između ostalog, on ocjenjuje da „ako ima malo više odgovornosti na jednoj i drugoj strani, bilo bi logično da se napravi neka vrsta vlade nacionalnog jedinstva“. Na pitanje koliki je uticaj predsjednika Srbije Aleksandra Vučića na te procese, Milivojević odgovara da je Vučić, u principu, do sada na to uticao tako što je po nalogu prije svega nekih najmoćnijih zemalja Zapada, „često spuštao dinamične zahtjeve koji su stizali iz Banjaluke“.

– Time je skupljao poene za sebe i svoju politiku. Koliko je to bilo dobro za Republiku Srpsku ne znam, ali ono što mogu da vidim i što govorim već godinama jeste to da je Dodik bio pred jedinim mogućim izborom. Ako već nema konstantnu i iskrenu podršku iz Beograda, a on to na iskustvu Kosova i Metohije može da vidi, onda je logično da je tražio pomoć odakle je može dobiti, a to je u ovom trenutku Moskva. Dodik zbog toga nije vezao svoju politiku isključivo i jedino za Aleksandra Vučića i Srbiju – smatra Milivojević. (www.srpskinfo.com, EuroBlic, Autor: Boris Knežević, 2.8.2024)