Rezultat američkih sankcija: Umjesto kooperativnosti, dobili radikalnog Dodika okrenutog ka Rusiji i Kini

Prije sedam godina SAD su uvele prve sankcije protiv aktuelnog predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika, a nakon toga lider SNSD našao se još nekoliko puta na meti američkog kažnjavanja, kao i brojni drugi visoki funkcioneri aktuelne vlasti u Srpskoj.

Iako je svrha sankcionisanja i uvrštavanja na američku “crnu listu” Dodika i ostalih visokih zvaničnika Srpske, kako je obrazlagano, bilo njihovo “antidejtonsko djelovanje”, odnosno način “vaspitnog kažnjavanja” onih koji se protive američkoj viziji poslijeratnog uređenja i puta BiH, neutralnom posmatraču djeluje da su sankcije postigle kontraefekat, odnosno da ni Dodik, kao ni ostala lica s “crne liste”, ni za pedalj nisu promijenile svoj dotadašnji način političkog djelovanja.

Podsjećamo, lider SNSD na američku “crnu listu” prvi put je dospio 17. januara 2017. godine, a povod za sankcionisanje bilo je organizovanje referenduma o Danu Republike Srpske.

Klimavi rezultati

“Podebljavanje” američkih sankcija Dodiku dogodilo se početkom 2022. godine, a kako je navedeno u Izvršnoj uredbi američkog Ministarstva finansija, odnosno odjeljenja tog ministarstva zaduženog za sankcije (OFAC), lideru SNSD “odrezane” su nove kazne zbog “odgovornosti ili saučesništva za direktno ili indirektno učešće u kršenju i opstrukcijama u provođenju Dejtonskog mirovnog sporazuma, kao i zbog koruptivnog djelovanja”.

U oktobru prošle godine OFAC je uveo nove sankcije Dodiku, ali i članovima njegove porodice (sinu Igoru i ćerki Gorici), a pod sankcijama našli su se i srpski član Predsjedništva BiH Željka Cvijanović, predsjednik Narodne skupštine RS Nenad Stevandić, premijer Radovan Višković, ministar pravde Miloš Bukejlović, ministar zdravlja i socijalne zaštite Alen Šeranić, lider SP Petar Đokić…

Da li je američko “kažnjavanje” Milorada Dodika dovelo do bilo kakvih promjena u načinu njegovog političkog djelovanja, za mišljenje smo pitali političkog analitičara Tanju Topić. Ona smatra da ako ćemo sankcije posmatrati isključivo iz “vizure” koliko su doprinijele “utišavanju” Milorada Dodika, slobodno se može reći da su one imale suprotan efekat.

– On (Dodik) je u retoričkom smislu postao radikalniji, njegove političke poruke su agresivnije i svedene na brojne prijetnje, kako prema SAD, dijelu međunarodne zajednice, tako i prema nekim od domaćih političkih aktera – ističe Topićeva.

Međutim, kako dodaje, ako stvari posmatramo u sferi političkog djelovanja, Dodik, prema njenim riječima, nije ostvario niti jednu od svojih ranijih prijetnji, prije svega onu da će organizovati referendum o samostalnosti Republike Srpske.

– Dakle, ipak ne možemo reći da sankcije nisu dale određene rezultate – smatra Topićeva.

Politički analitičar i direktor PR agencije “Pragma” iz Beograda, Cvijetin Milivojević, za Srpskainfo kaže da ne vjeruje da je američkim sankcijama, koje traju već punih sedam godina, Milorad Dodik “pogođen na ličnom nivou”.

– Pretpostavljam da je on isuviše lukav političar i da nije držao svoje račune u SAD – kaže Milivojević za naš portal.

Zagrljaj Rusije

Na pitanje da li su sankcije Dodiku, iz američkog ugla gledanja, urodile plodom, Milivojević odgovara da su one, prema njegovom mišljenju, bile čak i kontraproduktivne te da su od Dodika, koji je, kako navodi, u nekim fazama svoje političke karijere bio “hiperkonstruktivan” kada je riječ o pritiscima sa Zapada, dobili Dodika koji je postao beskompromisan kad je riječ o stranim pritiscima.

– Što su sankcije, prijetnje i pritisci jači, Dodik pokazuje sve više smjelosti da to ne prihvata. Ono što je takođe novo jeste to da on sada počinje da razmišlja o vrlo jasnim i glasnim alternativama, čega nije bilo u ranijoj fazi njegove vlasti prije sedam ili osam godina. Sada Dodik ne samo da govori, već i djeluje vrlo konkretno kad je u pitanju ustavno-pravna pozicija Republike Srpske, a dosta vješto se poziva i na ono što zaista jeste suština Dejtonskog sporazuma, čime je dobio novi manevarski prostor – smatra Milivojević.

Treća, i po Milivojevićevoj ocjeni možda najvažnija stvar, jeste to da je sankcijama Zapada Republika Srpska, kako kaže, doslovno gurnuta u zagrljaj Rusije.

– Pretpostavljam da Zapadu to nije bio cilj, već da natjeraju Republiku Srpsku da odričući se dijela svog identiteta potraži sebe u EU. Umjesto toga, desilo se ono što Vašington i Brisel nisu očekivali, a to je da je Republika Srpska, kao jedini način svog spasa, našla podršku u Rusiji i Kini – zaključuje Milivojević. (www.srpskainfo.com, EuroBlic, Boris Knežević, 18.1.2024)